Als het lijden onzichtbaar is.

Als het lijden onzichtbaar is.

De laatste tijd zie ik het steeds meer langskomen, posts op LinkedIn maar ook in andere media, over euthanasie bij psychisch lijden. Ik vind dat een lastig onderwerp maar wil hier wel iets over kwijt. 

Er is de laatste jaren in Nederland een duidelijke groei zichtbaar van euthanasie bij psychisch lijden van 138 meldingen in 2023 en 219 euthanasie gevallen in 2024. Ook valt de groei bij jongeren op: in 2023 kregen 22 jongeren onder de 30 jaar euthanasie vanwege psychisch lijden, terwijl dit in 2020 nog slechts 5 jongeren waren. 

Ik zeg dit niet om te oordelen, maar euthanasie vind ik een heel ingrijpende beslissing. Wanneer het gaat om uitzichtloos en ondraaglijk lichamelijk lijden, is de maatschappelijke consensus vaak groter. Maar zodra het om psychisch lijden gaat, vooral bij jongeren, wordt het gesprek complexer, emotioneler en pijnlijker – met goede reden. Psychisch lijden is vaak grillig, wisselend en subjectief. Verder vind ik het moeilijk te voorspellen of iemand daadwerkelijk “uitbehandeld” is. Dat is de vraag die me steeds meer zorgen baart : zijn we werkelijk zeker dat iemand uitbehandeld is?

Want wat mij opvalt is dat in die beoordeling vooral gekeken wordt naar het vergoede GGZ-aanbod. En laten we eerlijk zijn: dat aanbod is beperkt. Er wordt gewerkt met protocollen en gestandaardiseerde trajecten. Maar wat met behandelingen die daarbuiten vallen? Denk aan lichaamsgerichte therapieën, traumaverwerking buiten de gebaande paden, systeemwerk, homeopathische behandeling, hypnose therapie.

Veel van die vormen van hulp zijn niet vergoed – en worden daardoor vaak niet meegenomen in het totaalbeeld. Terwijl juist díe benaderingen voor sommige mensen wél helend kunnen zijn. En dat wringt.

Ik zeg dit met respect voor de autonomie van de cliënt, én met respect voor collega’s die in deze problematiek betrokken zijn.

Zelf pleit ik voor een bredere kijk op zorg waarbij niet alleen een protocol gevolgd wordt, maar oog is voor de mens als geheel. Laten we als zorgprofessionals dat gesprek voeren. Open, zorgvuldig, zonder oordeel – en met echte aandacht voor het individu.